Vanaf 1 november tot en met 16 december betrekt het kunstenaarsduo SMET onze Artist in Residence in de Hania. SMET bestaat uit de kunstenaars Matt Plezier en Setareh Noorani. Twee kunstenaars uit andere generaties en met een verschillende achtergrond, maar met een sterk gedeelde fascinatie voor lokale geschiedenissen, vergeten verhalen, stedelijke ontwikkeling en gemeenschapsvorming in een stad. Eerst zullen ze vooral op verkenning door Leeuwarden gaan en aan de hand van persoonlijke verhalen en ontmoetingen de geschiedenis van de stad induiken. In het najaar van 2023 keert het duo terug naar Leeuwarden voor een intensieve periode van workshops, activiteiten, kunst en publicaties voor de lokale gemeenschap en iedereen die geïnteresseerd is.
Tegencultuur en zelforganisatie
Matt en Setareh kennen elkaar uit de werelden van de tegencultuur, de kraakbewegingen en de hardcore punkmuziek: dit zijn plekken waar gemeenschappen, die tegen de dominante cultuur ingaan, ruimte maken voor eigenzinnige kunst en muziek. Setareh organiseert evenementen voor experimentele noise en ambient muziek en onderzoekt noties als queering en feminisme in architectuur in verschillende stedelijke omgevingen. Matt is na zijn leven in de hardcore punkscene de wereld van het self-publishing in gedoken en deelt zo verhalen en beelden van alternatieve stadscultuur. Deze counterculture- en D.I.Y- mentaliteit is in veel aspecten van hun werk terug te vinden.
De rode draad
Tijdens hun eerdere residenties in Hoorn (bij Hotel Maria Kapel), In de Bijlmer, Amsterdam (voor The Black Archives) en in Nijmegen (tijdens De Gelderland Biennale) begonnen ze op dezelfde manier. Ze kijken wat er leeft op die plek, welke verhalen de mensen daar hebben en onderzoeken samen met de lokale partnerorganisaties naar wat ‘gemeenschap’ op die plek betekent. Dat is een woord wat veel gebruikt wordt, maar wat mensen vaak anders ervaren en aanduiden. Hoe werkt een gemeenschap, en wat merk je daar van, als je er deel van uitmaakt of wanneer je er juist niet bij hoort? Welke gemeenschap is het meest of minst zichtbaar, en waarom? Zijn er bedreigingen voor zo’n gemeenschap?
Wat al deze projecten in de verschillende steden verbond waren de ideeën van zelfredzaamheid en collectiviteit. In Hoorn ontdekte SMET de geschiedenis van de kraakbeweging in de stad en organiseerde aan de hand daarvan workshops voor stadsbewoners – voor jong en oud – over hoe je door kunst, cultuur en samenwerken sociale cohesie kunt stimuleren en de stad naar je hand kunt zetten.
In de Bijlmer ontdekten Matt en Setareh verhalen over woningnood, over het gebrek aan sociale voorzieningen en de ongelijkheid in de lokale samenleving. Wat hen ook opviel waren de grote lege plekken tussen de flats die niet gebruikt werd door de bewoners van de verschillende blokken. Dit konden ze op een interessante manier koppelen aan de (ruimtelijke én activistische) geschiedenis van de Bijlmer en een (nieuwe) kraakcultuur.
In Nijmegen combineerden ze het samenwerken met lokale partners (kunstenaars en kunstruimtes in zelfbeheer) met archiefonderzoek. Ze stuitten op waardevolle maar vergeten geschiedenissen, bijvoorbeeld in partijverenigingen, de lokale kraakcultuur of zwart activisme. Dit leidde tot een project rondom het publiek toegankelijk maken van deze archieven én activeren van deze archieven dat wellicht tot nieuwe vormen van activisme in het hier en nu zal leiden.
Onderzoek in de AiR
Ook in Leeuwarden onderzoeken ze de geschiedenis van tegencultuur, dat als inspiratie kan gelden voor een alternatieve toekomst voor de stad. De Hania, een oud schoolgebouw en ooit gekraakt in de jaren ‘80 door kunstenaars en nu een levendige gemeenschap, vormt hierin het perfect startpunt.
Met hun opgedane ervaring op andere plekken in Nederland, met hun D.I.Y. mentaliteit en relevante theorieën onderzoeken ze sociaal-maatschappelijke aspecten van een stad en gaan ze op zoek naar wat er hier leeft. Via de social media zullen ze de voortgang van hun onderzoek delen, en we zullen deze pagina ook updaten naarmate het project meer vorm krijgt.
Wil je graag met SMET in contact komen en jouw verhaal over Leeuwarden delen? Stuur dan een mail naar contact@voorheendegemeente.nl